Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

consilia praecipitata

  • 1 praecipito

    āvī, ātum, āre [ praeceps ]
    1) низвергать, сбрасывать, сталкивать (aliquem ex equo L, muro Cs и de muro Hirt, in fossam Cs; ex altissimo dignitatis gradu C); опрокидывать ( aliquem super lectum Pt)
    p. se ( или praecipitari) de turri Lброситься с башни
    2) ввергать в бедствия ( rem publicam L); перен. разрушать, подрывать ( spem O)
    3) устранять, прекращать ( moras V)
    4) торопить, ускорять (curae praecipĭtant V; p. cursum J)
    consilia praecipitata Q — наспех составленные планы, необдуманные решения
    5) низвергаться, падать (praecipitantem impellere C; aqua praecipĭtat ex montibus C);бросаться ( in fossam L)
    6) склоняться к закату ( sol praecipitans C); тж. med.-pass. близиться к концу, быть на исходе (hiems praecipitat Cs; praecipitata nox O)
    8) гибнуть, рушиться ( res publica praecipitans C)
    9)
    10) выводить из равновесия, увлекать ( furor mentem praecipitat V)

    Латинско-русский словарь > praecipito

  • 2 praecipito

    praecĭpĭto, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [praeceps], to throw or cast down headlong, to precipitate (class.; syn.. deicio, deturbo, proruo).
    I.
    Act.
    A.
    Lit.:

    pilae in mare praecipitatae,

    Nep. Alcib. 6 fin.:

    truncas rupes in tecta domosque,

    Stat. Th. 10, 881: currum scopulis, hurl or dash against, Ov. M. 15, 518:

    pinus,

    Stat. Achill. 2, 546.— Freq. with se or pass. in middle sense:

    se e Leucade,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41:

    se a tecto,

    Sen. Ep. 4, 4:

    se de turri,

    Liv. 23, 37:

    sese in fossas,

    Caes. B. C. 3, 69:

    praecipitasse se quosdam constabat (sc. de muro),

    threw themselves from the wall, Liv. 23, 19, 6; Hor. S. 2, 3, 277:

    plerique semet ipsi praecipitaverunt,

    Liv. 21, 14, 1:

    se in Tiberim,

    id. 4, 12, 11; Caes. B. G. 4, 15; Curt. 4, 16, 16; 6, 6, 32;

    Auct. B. Alex. 18: ubi Nilus praecipitans se fragore auditum accolis aufert,

    Plin. 6, 29, 35, § 118:

    praecipitare volens etiam pulcherrima,

    to throw overboard, Juv. 12, 38.—Mid.:

    cum alii super vallum praecipitarentur,

    threw themselves down, Sall. J. 58, 6; Ov. F. 4, 164; id. M. 7, 760; 11, 556:

    lux Praecipitatur aquis,

    sinks in the ocean, sets, id. ib. 4, 92; cf.:

    hac te praecipitato,

    run this way, for life! Ter. Ad. 4, 2, 36.— Absol.: si quando iis (parvis) ludentes minamur, praecipitaturos alicunde, extimescunt, that we will throw them down from any place (= nos eos dejecturos), Cic. Fin. 5, 11, 31.—
    2.
    Transf., in gen., to bend a thing down:

    vitem,

    Cato, R. R. 32, 2:

    partem (vitis),

    Col. 4, 20, 4:

    palmitem,

    id. 5, 6, 33.—
    B.
    Trop.
    1.
    To throw, hurl, or cast down, to precipitate: [p. 1414] praecipitari ex altissimo dignitatis gradu, Cic. Dom. 37, 98; cf.:

    in tanta mala praeeipitatus ex patrio regno,

    Sall. J. 14, 23.— Esp. with reflex. pron.:

    semet ipse praecipitare,

    to hasten to ruin, destroy one's self, Sall. J. 41, 9:

    se in exitium,

    Cels. 3, 21:

    se in insidias,

    Liv. 3, 18, 7 dub. (Madv. omits se):

    furor iraque mentem Praecipitant,

    carry away, urge onward, sway violently, Verg. A. 2, 317:

    spem festinando praecipitare,

    Ov. P. 3, 1, 140:

    in senectam praecipitare,

    to cause to grow old prematurely, Plin. 17, 12, 19, § 94:

    quosdam praecipitat subjecta potentia magnae Invidiae,

    Juv. 10, 56.—In pass., Cic. Rep. 2, 23, 43: nox praecipitata, declining, i. e. drawing to a close, Ov. Tr. 1, 3, 47; cf.: aetas praecipitata (opp. adulescens), declining age, Mat. ap. Cic. Fam. 11, 28, 5.—
    2.
    To hasten, hurry a thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    quae Praecipitent obitum,

    hasten their setting, Cic. Arat. 349:

    vindemiam,

    Col. 3, 21, 10:

    consulta viri,

    Sil. 3, 166:

    ne praecipitetur editio,

    Quint. Ep. ad Tryph. 2:

    consilia raptim praecipitata,

    precipitate, Liv. 31, 32.— Poet.:

    moras,

    i. e. exchange delay for haste, Verg. A. 8, 443; 12, 699:

    Tiphyn pelago parari praecipitat,

    Val. Fl. 2, 390:

    cursum,

    Juv. 15, 78.—
    3.
    With acc. and inf., to hasten, press, urge to do any thing ( poet.):

    dare tempus Praecipitant curae,

    Verg. A. 11, 3:

    si praecipitant miserum cognoscere curae,

    Stat. Th. 1, 679. —
    II.
    Neutr., to hasten or rush down, to throw one's self down, rush headlong, sink rapidly, to fall (class., but only of involuntary falling; cf. I. A.).
    A.
    Lit.:

    praecipitare istuc quidem est, non descendere,

    Cic. N. D. 1, 32, 90:

    de montibus altis ad terram,

    Lucr. 4, 1021:

    ubi Nilus praecipitat ex altissimis montibus,

    Cic. Rep. 6, 18, 19; cf.:

    Fibrenus... statim praecipitat in Lirem,

    id. Leg. 2, 3, 6: and:

    in amni praecipitante,

    id. de Or. 3, 48, 186:

    nimbi In vada praecipitant,

    Verg. A. 9, 670; 11, 617:

    in fossam,

    Liv. 25, 11, 6; 7, 6, 9; 38, 2, 14;

    39, 2, 3: in insidias,

    id. 2, 51; 5, 18; Plin. 11, 24, 28, § 82:

    non fugis hinc praeceps, dum praecipitare potestas?

    Verg. A. 4, 565:

    sol praecipitans,

    Cic. de Or. 3, 55, 209:

    jam nox caelo Praecipitat,

    is sinking, draws to a close, Verg. A. 2, 9:

    hiems jam praecipitaverat,

    had closed, come to an end, Caes. B. C. 3, 25.—
    B.
    Trop.
    1.
    To fall down, to fall, rush, or sink to ruin:

    qui in amorem Praecipitavit, pejus perit quam si saxo saliat,

    Plaut. Trin. 2, 1, 31:

    praecipitantes impellere, certe est inhumanum,

    Cic. Rab. Post. 1, 2; so,

    praecipitantem impellamus,

    id. Clu. 26, 70:

    ubi non subest, quo praecipitet ac decidat,

    he may tumble down, id. Rep. 1, 45, 69:

    praecipitante re publicā,

    id. Sull. 1, 1; cf. id. ib. 31, 87; and:

    cum ad Cannas praecipitasset Romana res,

    Liv. 27, 40:

    ad exitium praecipitans,

    Cic. Att. 3, 15, 7.—
    2.
    To be too hasty:

    cum vitiosum sit adsentiri quicquam aut falsum aut incognitum, sustinenda est potius omnis adsensio, ne praecipitet, si temere processerit,

    Cic. Ac. 2, 21, 68.—Hence, praecĭpĭ-tanter, adv., hastily, precipitately:

    agens mannos ad villam,

    Lucr. 3, 1063.

    Lewis & Short latin dictionary > praecipito

  • 3 praecipito

    praecipito, āvī, ātum, āre (v. praeceps), I) tr. jählings herabstürzen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: alqm, Curt.: tauros, Curt.: currum scopulis, Ov.: flumina, Wasserfälle bilden, Sen.: se e Leucade, Cic.: se de turri, Liv.: equites ex equis, Liv.: saxa muro, Caes.: senes pontibus, Ov.: ex eo se loco, Sen.: se petris, Curt.: alqm in terram, zu Boden schleudern, Curt.: curricula in amnem, Curt.: se in fossas, Caes. – Passiv praecipitari, herabstürzen, praecipitatus equo, Iustin. 32, 1, 5: medial, sich jählings herabstürzen, cum alii super vallum praecipitarentur, Sall.: per (über) lubrica saxa praecipitati, Curt.: poet., lux praecipitatur aquis (= in aquas), die Sonne geht unter, Ov.: so auch Scorpios in aquas praecipitatur, Ov. – refl., praecipitare se = sich in eine Tiefe stürzen, Suet. Aug. 27, 3; od. = eilig herabsteigen, eilig sich herabbegeben, Hals über Kopf herabrennen, Ter. adelph. 575. – 2) übtr.: a) leblose Subjekte herabbeugen, vitem, zu sehr herabbeugen, Cato: palmitem, herabsenken, unten anbinden, Colum. – b) Partic. praecipitātus = der Zeit nach zu Ende eilend, nox, Ov.: quod adulescens praestiti... id nunc aetate praecipitatā commutem? jetzt, da es mit dem Leben bergab geht, Mat. in Cic. ep. – B) bildl.: a) herabstürzen, alqm ex altissimo dignitatis gradu, Cic. – dah. zugrunde richten, rem publicam, Liv.: spem, Ov.: aegrum, Cels.: bellatores, unglücklich machen, Plin. – b) hineinstürzen, se in exitium, Cels.: arborem in senectam, vor der Zeit altern, vergehen lassen, Plin.: Passiv praecipitari medial, hineinstürzen, in insidias, Liv. (wofür auch se pr. in insidias, Liv.). – c) dahinreißen, übereilen, furor iraque mentem praecipitant, Verg. Aen. 2, 317. – d) beschleunigen, übereilen, vindemiam, Colum.: obitum (den Untergang eines Gestirnes), Cic. poët.: moras omnes, alle Hindernisse schnell aus dem Wege räumen, eilen, Verg.: ne praecipitetur editio, übereilt werde, Quint.: consilia raptim praecipitata, übereilte Entschlüsse, Liv. – e) drängen, m. Infin., sociis dare tempus humandis praecipitant curae, Verg. Aen. 11, 3; u. so Stat. Theb. 1, 679: m. Acc. u. Infin., Argum Tiphynque vocat pelagoque parari praecipitat, Val. Flacc. 2, 391. – II) intr. (sich) herabstürzen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: in fossam, Liv.: in puteum apertum ex equo, Liv.: in vallem insessam ab hostibus, hinabgeraten, Liv.: Nilus praecipitat ex montibus, Cic. – 2) übtr., der Zeit nach zu Ende eilen, sich zu Ende neigen, nox caelo praecipitat (sc. in oceanum), Verg.: so auch sol praecipitans, dem Untergange sich nähernd, Cic.: hiems iam praecipitaverat, Caes. – B) bildl.: a) im allg.: praecipitantem impellere, einem Stürzenden noch einen Stoß geben (= einen Unglücklichen noch unglücklicher machen), Cic. – pr. ad exitium, Cic.: res publica praecipitans, rasch dem Untergange zueilend, Cic.: u. so cum in Italia ad Trasumennum et Cannas praecipitasset res Romana, die römische Macht dem Untergange nahe war, Liv. – im Bilde, sustinenda est potius omnis assensio, ne praecipitet, si temere processerit, sich überstürze (übereile), Cic. Acad. 2, 68: praecipitare istuc quidem est, non descendere, das heißt einen Sprung Hals über Kopf machen, nicht (Schritt vor Schritt) hinabsteigen, Cic. de nat. deor. 1, 80. – b) hin-, hineinstürzen, -geraten, in amorem, Plaut.

    lateinisch-deutsches > praecipito

  • 4 praecipito

    praecipito, āvī, ātum, āre (v. praeceps), I) tr. jählings herabstürzen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: alqm, Curt.: tauros, Curt.: currum scopulis, Ov.: flumina, Wasserfälle bilden, Sen.: se e Leucade, Cic.: se de turri, Liv.: equites ex equis, Liv.: saxa muro, Caes.: senes pontibus, Ov.: ex eo se loco, Sen.: se petris, Curt.: alqm in terram, zu Boden schleudern, Curt.: curricula in amnem, Curt.: se in fossas, Caes. – Passiv praecipitari, herabstürzen, praecipitatus equo, Iustin. 32, 1, 5: medial, sich jählings herabstürzen, cum alii super vallum praecipitarentur, Sall.: per (über) lubrica saxa praecipitati, Curt.: poet., lux praecipitatur aquis (= in aquas), die Sonne geht unter, Ov.: so auch Scorpios in aquas praecipitatur, Ov. – refl., praecipitare se = sich in eine Tiefe stürzen, Suet. Aug. 27, 3; od. = eilig herabsteigen, eilig sich herabbegeben, Hals über Kopf herabrennen, Ter. adelph. 575. – 2) übtr.: a) leblose Subjekte herabbeugen, vitem, zu sehr herabbeugen, Cato: palmitem, herabsenken, unten anbinden, Colum. – b) Partic. praecipitātus = der Zeit nach zu Ende eilend, nox, Ov.: quod adulescens praestiti... id nunc aetate praecipitatā commutem? jetzt, da es mit dem Leben bergab geht, Mat. in Cic. ep. – B) bildl.: a) herabstürzen, alqm ex altissimo dignitatis gradu, Cic. – dah. zugrunde richten, rem publicam, Liv.: spem,
    ————
    Ov.: aegrum, Cels.: bellatores, unglücklich machen, Plin. – b) hineinstürzen, se in exitium, Cels.: arborem in senectam, vor der Zeit altern, vergehen lassen, Plin.: Passiv praecipitari medial, hineinstürzen, in insidias, Liv. (wofür auch se pr. in insidias, Liv.). – c) dahinreißen, übereilen, furor iraque mentem praecipitant, Verg. Aen. 2, 317. – d) beschleunigen, übereilen, vindemiam, Colum.: obitum (den Untergang eines Gestirnes), Cic. poët.: moras omnes, alle Hindernisse schnell aus dem Wege räumen, eilen, Verg.: ne praecipitetur editio, übereilt werde, Quint.: consilia raptim praecipitata, übereilte Entschlüsse, Liv. – e) drängen, m. Infin., sociis dare tempus humandis praecipitant curae, Verg. Aen. 11, 3; u. so Stat. Theb. 1, 679: m. Acc. u. Infin., Argum Tiphynque vocat pelagoque parari praecipitat, Val. Flacc. 2, 391. – II) intr. (sich) herabstürzen, A) eig. u. übtr.: 1) eig.: in fossam, Liv.: in puteum apertum ex equo, Liv.: in vallem insessam ab hostibus, hinabgeraten, Liv.: Nilus praecipitat ex montibus, Cic. – 2) übtr., der Zeit nach zu Ende eilen, sich zu Ende neigen, nox caelo praecipitat (sc. in oceanum), Verg.: so auch sol praecipitans, dem Untergange sich nähernd, Cic.: hiems iam praecipitaverat, Caes. – B) bildl.: a) im allg.: praecipitantem impellere, einem Stürzenden noch einen Stoß geben (= einen Unglücklichen noch unglücklicher machen), Cic. – pr.
    ————
    ad exitium, Cic.: res publica praecipitans, rasch dem Untergange zueilend, Cic.: u. so cum in Italia ad Trasumennum et Cannas praecipitasset res Romana, die römische Macht dem Untergange nahe war, Liv. – im Bilde, sustinenda est potius omnis assensio, ne praecipitet, si temere processerit, sich überstürze (übereile), Cic. Acad. 2, 68: praecipitare istuc quidem est, non descendere, das heißt einen Sprung Hals über Kopf machen, nicht (Schritt vor Schritt) hinabsteigen, Cic. de nat. deor. 1, 80. – b) hin-, hineinstürzen, -geraten, in amorem, Plaut.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praecipito

  • 5 praecipitō

        praecipitō āvī, ātus, āre    [praeceps], to throw headlong, cast down, hurl down, precipitate: p<*>ae in mare praecipitatae, N.: currum scopulis, hurl against, O.: se ex altissimo muro: sese in fossas, Cs.: se (sc. de muro), L.: se in Tiberim, L.: se in medios ignīs, Cu.: etiam pulcherrima, throw overboard, Iu.: cum alii super vallum praecipitarentur, threw themselves down, S.: lux Praecipitatur aquis, sets in the ocean, O.: hac te praecipitato, run this way for life! T.: iis (parvis) minari, praecipitaturos alicunde, threaten to throw them down.—To rush down, throw oneself down, rush headlong, sink rapidly, drop, tumble, fall (of involuntary falling): statim praecipitat in Lirem: nimbi In vada praecipitant, V.: in fossam, L.: sol praecipitans: iam nox caelo Praecipitat, is sinking, V.: hiems iam praecipitaverat, had come to an end, Cs.—Fig., to throw down, hurl down, precipitate: praecipitari ex altissimo dignitatis gradu: semet ipse praecipitare, destroy oneself, S.: se in insidias, L.: furor iraque mentem Praecipitant, carry headlong, V.: quosdam praecipitat potentia Invidiae, Iu.: nox praecipitata, declining, O.— To hasten, hurry: quae Praecipitent obitum, hasten their setting: praecipitata raptim consilia, precipitate, L.: moras, i. e. exchange for haste, V.: dare tempus Praecipitant curae, hasten, V.— To fall down, fall, sink, be ruined: ubi non subest, quo praecipitet, may tumble down: cum ad Cannas praecipitasset Romana res, L.: ad exitium praecipitans.— To be too hasty, be precipitate: sustinenda est adsensio, ne praecipitet: praecipitare istuc quidem est, non descendere, to jump at a conclusion.
    * * *
    praecipitare, praecipitavi, praecipitatus V
    throw headlong, cast down

    Latin-English dictionary > praecipitō

  • 6 raptim

        raptim adv.    [rapio], snatchingly, hastily, suddenly, speedily, hurriedly: haec scripsi raptim, ut, etc.: cui donet inpermissa raptim Gaudia, H.: secuti tam raptim euntem, L.: aguntur omnia, Cs.: praecipitata consilia, L.: ignis factus, L.: secare aethera pennis, V: fruaris tempore, H.
    * * *
    hurriedly, suddenly

    Latin-English dictionary > raptim

  • 7 rapte

    raptim, adv. [raptus, from rapio], by snatching or hurrying away, i. e.,
    I.
    Violently, greedily, rapaciously (very rare): ludunt raptim pila, Nov. ap. Non. 96, 20:

    semine raptim avium fame devorato,

    Plin. 17, 14, 22, § 99.—Far more freq. and class.,
    II.
    Hastily, suddenly, speedily, hurriedly:

    mittere,

    Lucr. 1, 662:

    haec scripsi raptim, ut, etc.,

    Cic. Att. 2, 9, 1:

    cui donet inpermissa raptim Gaudia,

    Hor. C. 3, 6, 27:

    aliquem sequi, Liv 26, 5: omnia raptim atque turbate aguntur,

    Caes. B. C. 1, 5; cf.:

    raptim omnia praepropere agendo,

    Liv. 22, 19:

    praecipitata raptim consilia,

    id. 31, 32:

    proelium inire raptim et avide,

    id. 9, 35:

    ignis raptim factus,

    id. 21, 14:

    agmen ducere,

    Curt. 5, 13, 1; Tac. A. 1, 56:

    illa levem fugiens raptim secat aethera pennis,

    swiftly flying, Verg. G. 1, 409:

    fruaris tempore raptim,

    Hor. Ep. 2, 2, 198 et saep. (old form raptē, Ven. Fort. Vit. S. Mart. 4, 651).

    Lewis & Short latin dictionary > rapte

  • 8 raptim

    raptim, adv. [raptus, from rapio], by snatching or hurrying away, i. e.,
    I.
    Violently, greedily, rapaciously (very rare): ludunt raptim pila, Nov. ap. Non. 96, 20:

    semine raptim avium fame devorato,

    Plin. 17, 14, 22, § 99.—Far more freq. and class.,
    II.
    Hastily, suddenly, speedily, hurriedly:

    mittere,

    Lucr. 1, 662:

    haec scripsi raptim, ut, etc.,

    Cic. Att. 2, 9, 1:

    cui donet inpermissa raptim Gaudia,

    Hor. C. 3, 6, 27:

    aliquem sequi, Liv 26, 5: omnia raptim atque turbate aguntur,

    Caes. B. C. 1, 5; cf.:

    raptim omnia praepropere agendo,

    Liv. 22, 19:

    praecipitata raptim consilia,

    id. 31, 32:

    proelium inire raptim et avide,

    id. 9, 35:

    ignis raptim factus,

    id. 21, 14:

    agmen ducere,

    Curt. 5, 13, 1; Tac. A. 1, 56:

    illa levem fugiens raptim secat aethera pennis,

    swiftly flying, Verg. G. 1, 409:

    fruaris tempore raptim,

    Hor. Ep. 2, 2, 198 et saep. (old form raptē, Ven. Fort. Vit. S. Mart. 4, 651).

    Lewis & Short latin dictionary > raptim

  • 9 restituo

    rē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo], to put or set up again, i. e. either to replace in its former position, or (more freq.) to restore to its former condition, to rebuild, revive, etc. (freq. and class.; syn.: restauro, renovo, reficio).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    senatus decrevit, ut Minerva nostra, quam turbo dejecerat, restitueretur,

    Cic. Fam. 12, 25, a, 1:

    arborem,

    Verg. G. 2, 272:

    luxatum femur ex toto,

    Cels. 8, 20: aedes (with reficere), Cic. Top. 3, 15:

    domum a Clodio disjectam,

    i. e. to rebuild, Vell. 2, 45, 3; cf.

    domum,

    Suet. Ner. 31:

    theatrum,

    id. Claud. 21:

    statuas (disjectas),

    id. Calig. 34:

    tropaea disjecta,

    id. Caes. 11:

    fores effractas,

    Ter. Ad. 1, 2, 40:

    oppida vicosque, quos incenderant,

    Caes. B. G. 1, 28:

    fontes et Flumina,

    Ov. M. 2, 407:

    turbatas comas,

    id. F. 3, 16:

    ordines,

    Sall. J. 51, 3; cf.

    aciem,

    Liv. 5, 18; 29, 2 al.:

    inclinatam aciem,

    Suet. Caes. 62:

    (eos, qui) quaedam contra naturam depravata habent, restituere et corrigere,

    Cic. Div. 2, 46, 96:

    oculos (luminibus orbati),

    Suet. Vesp. 7:

    visum,

    Plin. 25, 8, 50, § 89:

    pilos,

    id. 32, 10, 40, § 119:

    se (apes, with reviviscere),

    Varr. R. R. 3, 16 fin.; cf.:

    aliquem a limine mortis,

    Cat. 68, 4; Verg. Cul. 223;

    and restinctos,

    to raise the dead, Ov. P. 3, 6, 35:

    apes restituunt se ac reviviscunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 38.—
    B.
    Trop., to restore, revive, renew, reform, etc.: unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84; Cic. Att. 2, 19, 2; Liv. 30, 26; Verg. A. 6, 846 Serv.; Macr. S. 6, 1; Ov. F. 2, 242; Aug. ap. Suet. Tib. 21 al. (Ann. v. 313 Vahl.); cf.:

    rem prolapsam,

    Liv. 2, 63:

    res perditas,

    id. 25, 37; 6, 22:

    rem impeditam et perditam,

    Ter. And. 3, 5, 13;

    and simply rem,

    Liv. 3, 12 Drak.; 8, 11;

    25, 37: veteres clientelas,

    Caes. B. G. 6, 12:

    veterem tuam illam calliditatem atque prudentiam,

    Cic. Rosc. Am. 22, 61:

    tribuniciam potestatem,

    id. Agr. 2, 14, 36:

    tribuniciam intercessionem armis,

    Caes. B. C. 1, 7: proelium, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 23, 52; Caes. B. G. 7, 87; 1, 53; Liv. 6, 8; cf.:

    pugnam omnibus locis,

    id. 4, 38 fin.; 2, 19:

    damna Romano accepta bello,

    id. 31, 43:

    sanitatem,

    Just. 6, 4, 13:

    bellum,

    id. 35, 1, 10; Plin. 20, 6, 23, § 56; cf.

    vires,

    Val. Fl. 2, 70:

    adulescentem corruptum,

    to reform, Plaut. Trin. 1, 2, 81:

    suorum a pudore maritimae ignominiae restituti animi,

    restored, revived, Liv. 35, 27:

    consolando aliquorum restituere voluntatem aut benevolentiam in dominum,

    Varr. R. R. 1, 17, 7.—
    II.
    In partic., to give back, deliver up, return, restore a thing belonging to a person or place (syn. reddo).
    A.
    Lit.: Mi. Paterna oportet reddi filio bona. Ha. Restituentur omnia, Plaut. Poen. 5, 2, 122:

    tribuni vobis amissa reddent ac restituent?

    Liv. 3, 68.—

    With a personal object: virginem suis Restituere ac reddere,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; 4, 6, 8:

    alicui filium,

    id. Heaut. 3, 1, 83; id. And. 3, 3, 38; id. Hec. 5, 3, 20:

    amissa cuique,

    Caes. B. C. 1, 87:

    bona iis,

    id. ib. 2, 21:

    majorum locum huic,

    id. B. G. 5, 25:

    agrum Veientibus,

    Liv. 2, 13 et saep.:

    alicui suum familiarem et hospitem, ereptum e manibus hostium,

    Caes. B. G. 1, 53:

    Sextus Pompeius civitati restitutus,

    Cic. Phil. 5, 15, 41:

    captum victori,

    Liv. 9, 11:

    apibus fructum suum,

    Phaedr. 3, 13, 15:

    Caesaris imperio restituendus erat,

    Ov. P. 4, 13, 38:

    illum restituam huic, hic autem in Alidem me meo patri,

    Plaut. Capt. 3, 4, 56:

    aliquem natalibus,

    to set free, Dig. 40, tit. 11;

    v. natalis.— With abstr. object: sed etiam meam vocem et auctoritatem et vobis et rei publicae conservatam ac restitutam puto,

    Cic. Marcell. 1, 2:

    lucem salutemque redditam sibi ac restitutam,

    id. Dom. 28, 75.—Without dat.:

    amissa (opp. adimere),

    Caes. B. C. 1, 7:

    fraudata,

    id. ib. 3, 60 fin. al.:

    Arpi restituti ad Romanos,

    Liv. 24, 47; cf.:

    (Cloelia) sospites omnes Romam ad propinquos restituit,

    id. 2, 13; 49:

    aliquem in aliquem locum,

    Ter. And. 4, 1, 58; cf. Plaut. Mil. 3, 1, 108:

    (Siciliam) in antiquum statum,

    Cic. Verr. 1, 4, 12; cf.:

    civitates afflictas in melius,

    Suet. Vesp. 17. —
    2.
    Publicists' and jurid. t. t., to bring back or restore to his previous state or condition; to recall, reinstate a person condemned, banished, deprived of his property, etc. (cf. reduco):

    restituebat multos calamitosos... Licinium Denticulam de aleā condemnatum restituit,

    Cic. Phil. 2, 23, 56:

    omnes, qui lege Pompeiā condemnati essent,

    id. Att. 10, 4, 8:

    quae fuisset justa causa restituendi mei, nisi fuisset injusta eiciendi?

    id. Mil. 14, 36; cf. id. ib. 15, 39:

    aliquem (damnatum),

    Suet. Caes. 41; id. Calig. 15:

    exsulem,

    id. Claud. 12:

    legionem totam cum ignominiā missam,

    id. Caes. 69:

    neque enim praetor, si ex eo fundo essem dejectus, ita me restitui jussit,

    Cic. Caecin. 29, 82; cf. id. ib. 8, 23: nonnullos ambitus Pompeiā lege damnatos in integrum restituit, Caes. B. C. 3, 1:

    aliquem in integrum,

    Cic. Clu. 36, 98; Dig. 4, 1, 4; 4, 15 (cf. the whole section, ib. 4, 1: De in integrum restitutionibus); cf.:

    Sampsiceramum restitui in eum locum cupere, ex quo decidit,

    Cic. Att. 2, 23, 2:

    equites Romanos in tribunicium honorem,

    Caes. B. C. 1, 77 fin.:

    tribunos plebis in suam dignitatem,

    id. ib. 1, 22:

    restitutus in patriam (Camillus) patriam ipsam restituit,

    Liv. 7, 1 fin.; so,

    in patriam,

    Suet. Ner. 3.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Of things, to deliver up again, to make restitution of, restore:

    in utriusque bonis nihil erat, quod restitui posset, nisi quod moveri loco non poterat,

    Cic. Verr. 2, 2, 25, § 62; Dig. 43, 8, 2, § 34; 43, 12, 1, § 19 al.—
    (β).
    Of a previous judicial sentence or of injustice committed, to reverse, i. e. to make null and void, to make good again, repair (cf.:

    rescindo, resolvo): alia judicia Lilybaei, alia Agrigenti, alia Panhormi restituta sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 26, § 63:

    qui (praetor) dies totos aut vim fieri vetat aut restitui factam jubet, etc.,

    id. Caecin. 13, 36:

    ut si ego eum condemnaro, tu restituas,

    id. Fam. 9, 10, 2; cf.:

    restitui in integrum aequom est,

    Ter. Phorm. 2, 4, 11.—
    (γ).
    To compensate for, make good (rare):

    damnum,

    Liv. 31, 43, 4; Vulg. Exod. 22, 12:

    jacturam,

    Col. 11, 1, 28. —
    B.
    Trop., to restore to a former condition, to re-establish, etc.:

    ut anno XVI. post reges exactos secederent, leges sacratas ipsi sibi restituerent,

    restored for themselves, re-established, Cic. Corn. 1, Fragm. 23, p. 450 fin. Orell.:

    restituit his animos parva una res,

    Liv. 25, 18; cf. id. 21, 53:

    ut interfecto Punico praesidio restituerent se Romanis,

    join themselves again to the Romans, id. 23, 7:

    ulcera sanitati restituens,

    restoring, Plin. 20, 6, 23, § 51; cf. id. 14, 18, 22, § 118:

    Bacchus peccasse fatentem Restituit,

    restored to his former condition, Ov. M. 11, 135; cf.:

    cum semel occideris... Non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

    Hor. C. 4, 7, 24:

    restituam jam ego te in gaudia,

    Plaut. Merc. 5, 2, 44:

    haud facile te in eundem rursus restitues locum,

    Cic. Prov. Cons. 9, 23; Plaut. Mil. 3, 1, 108; cf.:

    cives ex servitute in libertatem,

    Liv. 28, 39:

    poëtam in locum, Ter. Hec. prol. alt. 13: aliquem rursus in gratiam,

    id. ib. 3, 1, 11; cf.:

    fratrem in antiquum locum gratiae et honoris,

    Caes. B. G. 1, 18:

    fratrem (sc. in gratiam),

    Curt. 8, 6, 26:

    Acarnanas in antiquam formulam jurisque ac dicionis eorum,

    Liv. 26, 24:

    vos in amicitiam societatemque nostram,

    id. 31, 31 fin. et saep.:

    cum praecipitata raptim consilia neque revocari neque in integrum restitui possint,

    id. 31, 32:

    patientiae veteri (Britanniam),

    Tac. Agr. 16.

    Lewis & Short latin dictionary > restituo

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»